Ảnh hưởng của uy tín đến hiệu quả hoạt động tuyên truyền của báo cáo viên cơ sở hiện nay

Sự nghiệp đổi mới đất nước ta ngày càng đi vào chiều sâu thì đời sống thực tiễn phong phú, phức tạp càng đặt ra trước công tác tư tưởng những nhiệm vụ nặng nề mới, nhiệm vụ đó càng khó khăn cấp bách hơn ở thời đại bùng nổ thông tin và cuộc đấu tranh tư tưởng trên phạm vi toàn cầu ngày càng đa dạng, tinh vi hơn, cùng với những khó khăn, thách thức và bốn nguy cơ phải đối mặt được Hội nghị lần thứ tư Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII chỉ rõ. Trong bối cảnh như vậy thì yêu cầu mới đặt ra đối với đội ngũ báo cáo viên cơ sở ngày càng cao về chất lượng và hiệu quả hoạt động.

Theo Quyết định số 518-QĐ/BTGTW, ngày 10/11/2011của Ban Tuyên giáo Trung ương ban hành Quy chế hoạt động báo cáo viên của Đảng đã quy định cụ thể: Báo cáo viên của Đảng là người do cấp ủy Đảng lựa chọn và quyết định công nhận, thực hiện công tác tuyên truyền miệng trong cán bộ, đảng viên và nhân dân dưới sự lãnh đạo, chỉ đạo của cấp ủy Đảng; báo cáo viên của Đảng phải có đủ tiêu chuẩn về phẩm chất chính trị, đạo đức, lối sống và trình độ, năng lực chuyên môn.

Thực tiễn hiện nay có rất nhiều nguồn tin giữa cái thật và cái giả tạo lẫn lộn nhau được ẩn danh tinh vi thông qua các trang thông tin điện tử nên có một tiếng nói có uy tín và đáng tin cậy là điều rất quan trọng để định hướng dư luận và giữ vững niềm tin cho mọi người trong xã hội. Do vậy báo cáo viên cơ sở muốn hoàn thành tốt nhiệm vụ của mình thì cần phải học tập, tu dưỡng, rèn luyện, tích lũy và phấn đấu không ngừng trong mọi lĩnh vực đời sống, chính trị, xã hội … để có uy tín thực sự là một việc làm hết sức cần thiết trong giai đọan hiện nay. Làm rõ vấn đề này, chúng ta cần tìm hiểu những khái niệm cơ bản sau để tiếp cận và hoàn thiện trong quá trình củng cố, kiện toàn đội ngũ báo cáo viên cơ sở có đủ bản lĩnh, uy tín góp phần nâng cao hiệu quả hoạt động.

Về khái niệm uy tín: Theo từ điển tiếng Việt uy tín là sự tín nhiệm và mến phục của mọi người. Ở góc độ chung nhất uy tín được hiểu là một hiện tượng tâm lý xã hội, là một yếu tố khách quan trong cuộc sống của con người; nó là sự thừa nhận có ý nghĩa xã hội về quyền uy và ảnh hưởng của một cá nhân, một xã hội hay một thiết chế xã hội nào đó trong những lĩnh vực khác nhau của đời sống xã hội. Uy tín được hình thành và phát triển trong mối quan hệ xã hội (người – người) và các lĩnh vực khác nhau nên đôi khi ngay trong một cá nhân cũng tồn tại mâu thuẫn về uy tín giữa các mặt, chẳng hạn một người nào đó có uy tín về nghề nghiệp song có thể thiếu uy tín về đạo đức…

Uy tín của báo cáo viên, có thể nói xuất phát từ giá trị nhân cách được mọi người thừa nhận một cách khách quan và tôn trọng, nó bao gồm quyền uy và sự tín nhiệm, những giá trị ấy được tạo bỡi hai yếu tố phẩm chất và năng lực, nó ảnh hưởng trực tiếp đến sự tiếp thu thông tin của đối tượng, mặt khác trong hoạt động tuyên truyền người báo cáo viên không chỉ hoạt động với tư cách là một cá nhân hay người truyền tin đơn thuần mà là một vai trò xã hội nhất định nên cần phải có những phẩm chất, năng lực nhất định. Trước tiên phải có lòng yêu nước, yêu chủ nghĩa xã hội, trung thành tuyệt đối với Đảng, với sự nghiệp cách mạng, nói đi đôi với làm; phải có lòng tin yêu và tôn trọng quần chúng, phải có những năng lực nghề nghiệp nhất định như khả năng thiết lập và duy trì được mối quan hệ với mọi người xung quanh, có trình độ văn hóa chung phong phú để nâng cao hiệu quả khi giao tiếp với đối tượng, có khả năng phân tích, đánh giá, diễn thuyết và nắm bắt được tâm lý của đối tượng để lựa chọn nội dung, hình thức, phương pháp truyền đạt thích hợp.

Về khái niệm hiệu quả hoạt động tuyên truyền: Như chúng ta biết, tuyên truyền là một quá trình tuyền bá những quan điểm lý luận nhằm xây dựng cho quần chúng một thế giới quan nhất định phù hợp với chủ thể tuyên truyền và kích thích những hoạt động thực tế của quần chúng phù hợp với thế giới quan đó.

Theo quan niệm của Chủ tịch Hồ Chí Minh: Tuyên truyền là đem một việc gì đó nói cho dân hiểu, dân tin và dân làm theo… Người còn chỉ rõ “ tuyên truyền cái gì? tuyên truyền cho ai? tuyên truyền để làm gì? tuyên truyền cách thế nào”. Trong khi đó hiệu quả tuyên truyền được hiểu là mức độ đạt được mục đích tuyên truyền đặt ra sau tác động tuyên truyền hay một chu trình tuyên truyền. Mặt khác hiệu quả tuyên truyền là một yếu tố của hoạt động tuyên truyền, là yếu tố kênh phản hồi của quá trình tuyên truyền nhưng nó gắn chặt với đối tượng và được xác định thông qua thay đổi ý thức và hành vi của đối tượng. Do vậy hiệu quả hoạt động tuyên truyền là sự tương quan giữa kết quả đạt được với mục đích và nhiệm vụ đặt ra từ trước trong một điều kiện nhất định và một đầu tư nhất định.

Mối quan hệ giữa uy tín và hiệu quả hoạt động tuyên truyền của báo cáo viên được hiểu là mối quan hệ nhân quả có tác dụng bổ sung và củng cố lẫn nhau, trong đó uy tín là kết quả của những phẩm chất và năng lực thực sự có ở báo cáo viên, mặt khác phẩm chất và năng lực làm cho uy tín của báo cáo viên có ảnh hưởng ngày càng cao hơn đối với mọi người xung quanh. Thực tế cho thấy uy tín của cán bộ báo cáo viên có ảnh hưởng rất lớn đến hiệu quả tuyên truyền, nhờ có uy tín mà báo cáo viên dễ dàng hình thành ở đối tượng các trạng thái tâm lý tích cực như sự sẵn sàng lắng nghe, tiếp nhận thông tin, việc xóa bỏ những quan điểm cũ, trái chiều để hình thành quan điểm mới. Cho nên uy tín báo cáo viên càng cao thì hiệu quả tuyên truyền càng lớn và ngược lại. V.I. Lênin đã khẳng định: Điều quyết định thành công trong việc lãnh đạo quần chúng không phải bởi sức mạnh của quyền hành mà là sức mạnh của uy tín, sức mạnh của nghị lực, của sự hiểu biết phong phú, của tài năng xuất sắc.                                         

Sông Hinh, qua tổng kết 10 năm thực hiện Quy chế hoạt động báo cáo viên của Đảng (theo Quyết định số 518-QĐ/BTGTW của Ban Tuyên giáo Trung ương) cho thấy đội ngũ báo cáo viên cơ sở luôn được các cấp uỷ Đảng quan tâm chỉ đạo xây dựng, củng cố và kiện toàn về tổ chức, phát triển mạnh mẽ về số lượng và chất lượng; là lực lượng tin cậy, nòng cốt, chủ lực để thực hiện chức năng, nhiệm vụ công tác tuyên truyền miệng của Đảng, là cầu nối thông tin chính thống, hữu ích tới người dân. Hiện toàn huyện có 55 báo cáo viên cơ sở có trình độ chuyên môn nghiệp vụ, có tinh thần trách nhiệm và tâm huyết với nghề và đã phát huy thực hiện tốt nhiệm vụ tuyên truyền, định hướng tư tưởng, giải đáp cơ bản những vấn đề thắc mắc trong nội bộ nhân dân về đường lối, chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước, về những vấn đề bức xúc mà xã hội quan tâm. Đội ngũ báo cáo viên luôn bám sát cơ sở để thực hiện tốt nhiệm vụ được giao, góp phần củng cố niềm tin của nhân dân vào sự lãnh đạo, điều hành của cấp ủy, chính quyền địa phương, góp phần nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của tổ chức cơ sở Đảng và đảng viên, tạo sự thống nhất trong tư tưởng và hành động.

Tuy nhiên đội ngũ báo cáo viên cơ sở tuy đông nhưng chưa mạnh, hầu hết đều hoạt động kiêm nhiệm, khả năng phân tích, tổng hợp, giải thích những khó khăn, vướng mắc nảy sinh từ cơ sở còn hạn chế, nội dung tuyên truyền còn dàn trải, công tác nắm bắt tình hình tư tưởng, dư luận xã hội chưa kịp thời, việc đấu tranh phản bác các luận điệu sai trái chưa sắc bén…một số cấp uỷ Đảng chưa nhận thức đúng về vị trí, vai trò đội ngũ báo cáo viên, tuyên truyền viên và công tác tuyên truyền miệng, một số báo cáo viên, tuyên truyền viên chưa chú trọng học tập, nhất là tự học, tự đọc, tự nghiên cứu để nâng cao trình độ về mọi mặt trong khi trình độ dân trí ngày càng cao...

Để khái quát từ cơ sở lý luận và thực tiễn trên góp phần nâng cao chất lượng hoạt động của đội ngũ báo cáo viên cơ sở đảm bảo có uy tín thực sự, hoàn thành tốt nhiệm vụ và đáp ứng những yêu cầu mới hiện nay, cần phải thực hiện một số điểm sau:

- Thực hiện tốt công tác quy hoạch cán bộ gắn với kế hoạch đào tạo, bồi dưỡng trình độ lý luận chính trị và chuyên môn, nghiệp vụ cho đội ngũ báo cáo viên cơ sở để xây dựng lực lượng mang tính chuyên nghiệp và kế thừa vì đây là nhiệm vụ cơ bản trong công tác cán bộ mà cấp ủy, chính quyền các cấp cần quan tâm. Chúng ta đều biết bất cứ nghề nào trong xã hội muốn hành nghề thì phải học nghề, làm báo cáo viên quan trọng nhất cần phải có những tri thức và kỹ năng nghiệp vụ nhất định nên cần phải được đào tạo, bồi dưỡng thường xuyên dưới nhiều hình thức, đồng thời khuyến khích ý thức tự học, tự nghiên cứu, tu dưỡng và rèn luyện theo tinh thần Chỉ thị 05- CT/TW của Bộ Chính trị về đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh nhằm trang bị thế giới quan, nhân sinh quan cộng sản;

Xây dựng và bồi dưỡng phẩm chất chính trị, đạo đức, lối sống và kỹ năng nghề nghiệp cho đội ngũ báo cáo viên của Đảng hiện nay là một vấn đề cấp thiết đòi hỏi các ấp ủy Đảng cần chăm lo xây dựng, bồi dưỡng về bản lĩnh chính trị, lý tưởng cách mạng, lòng trung thành tuyệt đối với sự nghiệp của Đảng, với chủ nghĩa xã hội, nói đi đôi với làm, gương mẫu trong mọi hoạt động, có kỹ năng viết, nói hấp dẫn có tính thuyết phục cao, có phong cách làm việc dân chủ, hiểu biết về tâm lý đối tượng, có khả năng sử dụng các phương tiện thông tin đại chúng để tác động đến ý thức quần chúng, có văn hóa cao trong ứng xử, giao tiếp và khả năng tham mưu, đề xuất cho cấp ủy, chính quyền những vấn đề mới nảy sinh trong xã hội

- Đổi mới quan điểm công tác cán bộ và sử dụng cán bộ các cấp ủy Đảng cơ sở và người đứng đầu cấp ủy cần nhận thức đầy đủ về vị trí, vai trò quan trọng của công tác tuyên truyền miệng và hoạt động báo cáo viên, phải xem đây thực sự là nhiệm vụ “then chốt” của vấn đề “then chốt”. Ngoài việc xây dựng đội ngũ cán bộ báo cáo viên đáp ứng yêu cầu mới thì việc xây dựng tiêu chí để lựa chọn cán bộ phù hợp với từng địa phương trên cơ sở các tiêu chuẩn được quy định tại Quyết định số 518-QĐ/BTGTW của Ban Tuyên giáo Trung ương, nó có ý nghĩa quan trọng và là yêu cầu khách quan của công tác cán bộ; phải đứng trên quan điểm “vì việc bố trí người” tránh tình trạng “vì người bố trí việc”. việc lựa chọn họp lý đúng người, đúng việc là điều kiện tiên quyết để nâng cao uy tín và hiệu quả hoạt động của báo cáo viên, điều đó được Chủ tịch Hồ Chí Minh căn dặn “Muôn việc thành công hay thất bại đều do cán bộ tốt hoặc kém”.

- Tăng cường công tác quản lý hoạt động báo cáo viên. Xây dựng đội ngũ cán bộ báo cáo viên phải xuất phát từ yêu cầu, nhiệm vụ của thời kỳ mới, thông qua hoạt động thực tiễn và phong trào cách mạng trong quần chúng nhân dân. Để đánh giá hiệu quả hoạt động tuyên truyền của cá nhân hay một tập thể báo cáo viên cơ sở cần phải xác định dựa trên các tiêu chí cơ bản về mức độ tin tưởng vào tính khoa học, cách mạng của chủ nghĩa Mác – Lê Nin, tư tưởng Hồ Chí Minh và đường lối, chính sách, pháp luật của Đảng, Nhà nước; tư duy lý luận của cán bộ, đảng viên và quần chúng; tinh thần, ý chí đấu tranh, phản bác các quan điểm, luận điệu sai trái, thù địch; tính tích cực mọi người trong các hoạt động của đời sống xã hội, khu dân cư;

Tăng cường hơn nữa công tác chỉ đạo, định hướng nội dung, chương trình, hình thức hoạt động, kế hoạch hàng năm, định kỳ phù hợp với đặc thù của từng địa phương, cơ sở và kịp thời cung cấp thông tin tuyên truyền cho báo báo viên để tổ chức thực hiện. Thường xuyên kiểm tra, đôn đốc đề xuất cấp ủy kịp thời bổ sung, thay thế những báo cáo viên uy tín thấp, không hoàn thành nhiệm vụ. Đồng thời quan tâm bồi dưỡng nghiệp vụ, phẩm chất chính trị, đạo đức, lối sống, thực hiện đầy đủ các chế độ, chính sách, khen thưởng và kiên quyết xử lý nghiêm những báo cáo viên vi phạm để động viên, khuyến khích tinh thần, trách nhiệm của mỗi báo cáo viên và hướng phấn đấu hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao.