Là trung tâm chính trị, kinh tế, văn hoá-xã hội của huyện, thị trấn Hai Riêng có diện tích đất tự nhiên hơn 3 nghìn ha, 11 khu phố và 04 buôn đồng bào thiểu số, có vị trí nằm dọc theo trục Quốc lộ 29 và 19C nối các tỉnh duyên hải Miền trung với Tây Nguyên.
Thị trấn Hai Riêng đã và đang nỗ lực, phấn đấu quyết tâm đến năm 2025 ngang tầm đô thị loại IV, và đến năm 2030 đạt đô thị loại IV. Một đô thị văn minh, hiện đại, sáng - xanh - sạch - đẹp, giàu bản sắc văn hóa.
Buôn Lê Diêm nằm ven hồ trung tâm xinh đẹp, hơn 98% người dân tộc thiểu số Ê Đê nơi đây vẫn giữ nhà dài truyền thống, trong đó nhiều ngôi nhà có tuổi gần trăm năm. Cùng với đó là các giá trị văn hóa vật thể và phi vật thể được bảo tồn và sinh hoạt phổ biến như Lễ cúng vòng đời, Cúng mừng tuổi, cúng về nhà mới, Lễ cúng rẫy, Lễ cúng lúa mới. Cồng chiêng, A ráp; sử thi Đam San, Xinh Nhã, Khinh Dú, Am H’Wứ. Bên cạnh đó, buôn Lê Diêm sử hữu nhiều nghệ nhân chơi đàn Goong, nghệ nhân hát dân ca, nghệ nhân thổi Tky, nghệ nhân đánh trống đôi, nghệ nhân đánh cồng, đánh chinh và phụ nữ biết dệt thổ thẩm truyền thống, đàn ông thì đan lát, đẽo tượng gỗ. Đây là những lợi thế để khai thác, phát triển thành điểm du lịch cộng đồng buôn Lê Diêm. Bí thư chi bộ, Trưởng buôn Lê Diêm Y Thiêng chia sẻ: “Xây dựng buôn Lê Diêm thành điểm du lịch cộng đồng là hoạt động thiết thực nhằm bảo tồn phát huy văn hóa. Chúng tôi đã thành lập các tổ văn nghệ, tổ cồng chiêng, tổ múa, tổ dệt thổ cẩm… và tập luyện sắn sàng đón khách tới thăm”.
Phát triển điểm du lịch cộng đồng buôn Lê Diêm là một trong những giải pháp nhằm xây dựng đô thị Hai Riêng giàu bản sắc văn hóa. Cùng với việc phát huy nội lực, Đảng ủy, UBND thị trấn Hai Riêng đã phối hợp chặt chẽ với các ban, ngành, đoàn thể, các cơ quan chuyên môn của huyện trong việc xây dựng quy hoạch và triển khai các chương trình, dự án đầu tư kết cấu hạ tầng.
Dự án Đường vành đai khép kín quanh Hồ Trung tâm thị trấn Hai Riêng- Công trình có tổng vốn đầu tư gần 60 tỷ đồng đang được đẩy nhanh tiến độ. Dự án xây dựng cầu, đường chạy men theo vành đai bờ Hồ Trung tâm với tổng chiều dài 1.660,05m. Điểm đầu giáp đường bê tông xi măng của tuyến Quốc lộ 29 đi buôn Lê Diêm thuộc buôn Lê Diêm, thị trấn Hai Riêng. Điểm cuối giáp cầu Đồi Thông hiện hữu tại xã Ea Bia và vị trí cầu qua Hồ Trung tâm nối buôn Lê Diêm với khu vực Đồi Thông. Dự kiến công trình hoàn thành vào đầu năm 2025 nhằm tạo điểm nhấn về cảnh quan của khu vực Hồ Trung tâm, đáp ứng nhu cầu thụ hưởng của nhân dân và du khách.
Cùng với công trình này, nhiều dự án đường giao thông lớn khác cũng đã được triển khai như đường giao thông buôn thô đi buôn Suối Mây, đường Nguyễn Du… Đây là những dự án có ý nghĩa quan trọng trong việc mở rộng hành lang kết nối giao thông, tạo cảnh quan đô thị, là tiền đề cho việc triển khai các dự án khu dân cư cao cấp đã được phê duyệt trong quy hoạch. Ông Ngô Bình Thịnh, Chủ tịch UBND thị trấn Hai Riêng cho biết: “Địa phương đã làm tốt công tác phối hợp đền bù giải tỏa. Tinh thần của bà con nhân dân nói chung rất phấn khởi, phối hợp cùng chính quyền thực hiện nhanh công tác giải phóng mặt bằng, đẩy nhanh tiến độ các công trình”.
Với sự quan tâm của huyện, tỉnh, những năm qua, kết cấu hạ tầng thị trấn Hai Riêng được chú trọng với vốn đầu tư xây dựng ngày càng tăng. Nếu giai đoạn 5 năm từ 2016 – 2020 là 140 tỷ đồng, thì riêng từ năm 2021 đến 2023 tổng vốn đầu tư đã lên đến hơn 208 tỷ đồng.
Qua đó, nhiều công trình dự án được hoàn thành như: nâng cấp các tuyến đường nội thị thị trấn Hai Riêng, xây dựng các tuyến đường khu dân cư phía Tây Nam thị trấn, tuyến đường từ buôn Lê Diêm đi quốc lộ 29, khu dân cư khu phố 3, khu phố 8. Nâng cấp, cải tạo vỉa hè, mở rộng và thảm nhựa mặt đường các tuyến đường trong khu trung tâm thị trấn Hai Riêng. Cải tạo Bến xe huyện đảm bảo điều kiện đạt bến xe loại IV; Đầu tư nâng cấp cải tạo Khu sinh thái Đồi thông, trồng cây xanh các tuyến đường thuộc các khu quy hoạch, các tuyến nội thị; cải tạo hệ thống điện chiếu sáng đô thị, đèn chiếu sáng công cộng bằng hệ thống đèn LED và Cổng hoa trang trí đèn LED; phát triển hạ tầng thông tin và ứng dụng công nghệ thông tin, mạng internet; hệ thống camera an ninh công cộng.
Mở rộng mạng lưới cấp nước đến các tuyến đường mới xây dựng thuộc các khu quy hoạch, đến nay 99% hộ dân tại thị trấn được sử dụng nước sạch; xây dựng hệ thống rãnh thoát nước dọc các tuyến đường. Thường xuyên đầu tư, nâng cấp hệ thống điện đảm bảo nhu cầu sử dụng điện sinh hoạt cũng như điện sản xuất cho người dân. Hiện nay tỷ lệ người dân trên địa bàn thị trấn Hai Riêng sử dụng điện đạt 100%. tỷ lệ chiếu sáng đường phố chính và khu nhà ở đạt 95% chiều dài các tuyến đường nội thị.
Công tác vệ sinh môi trường đảm bảo mỹ quan đô thị trên địa bàn thị trấn được huyện đặc biệt chú ý quan tâm. Hiện nay, tỷ lệ thu gom chất thải rắn sinh hoạt đô thị đạt 95%. Về chất thải rắn, rác thải sinh hoạt của người dân trên địa bàn thị trấn được quản lý, thu gom về bãi rác để tập trung xử lý đúng quy định. công ty TNHH Môi trường Đô thị Sông Hinh là đơn vị thực hiện các hoạt động dịch vụ công ích trên địa bàn thị trấn Hai Riêng.
Hạ tầng xã hội đô thị được quản lý chặt chẽ, tạo mọi điều kiện thuận lợi để các hộ gia đình xây dựng, chính trang nhà cửa theo quy hoạch. Công tác xây dựng nhà ở xã hội được quan tâm triển khai. Ngoài các chính sách hỗ trợ xây nhà cho hộ nghèo, hộ gia đình có công cách mạng, Thị trấn Hai Riêng cũng đã phối hợp với Ngân hàng chính sách xã hội triển khai chương trình nhà ở xã hội theo Nghị định 100. Tính đến năm 2023 đã giải ngân gần 25 tỷ đồng cho 69 hộ vay lãi suất thấp xây và sửa chữa nhà cửa.
Kết cấu hạ tầng khang trang, hiện đại đã thu hút, thúc đẩy dịch vụ, thương mại phát triển. Ngoài chợ Trung tâm cùng hàng trăm cửa hàng hàng mua bán, kinh doanh; tại địa bàn hiện có siêu thị Co.op Food, 3 siêu thị bách hóa tổng hợp, điện máy, đáp ứng đầy đủ nhu cầu tiêu dùng của người dân.
Cộng đồng doanh nghiệp ngày càng được mở rộng. Hiện tại trên địa bàn đã có 68 doanh nghiệp, 587 hộ kinh doanh đang hoạt động hiệu quả tại các lĩnh vực và đã có những đóng góp tích cực trong việc thực hiện nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội. Nhờ đó, hàng nghìn người đã có công ăn việc làm ổn định, thu nhập của bà con Nhân dân được nâng lên. Đời sống vật chất, tinh thần của người dân ngày thêm phấn khởi. Ông Phan Công Hạnh, một người dân ở Khu phố 8 nói: “Rất phấn khởi, tinh thần trong nhân dân rất đồng tình ủng hộ. Thị trấn Hai Riêng ngày càng đổi thay, tiến bộ”
Hơn thế, nhằm khai thác tiềm năng lợi thế, thị trấn Hai Riêng cũng đã tạo điều kiện, khuyến khích người dân phát triển sản phẩm OCOP. Đến nay tại địa bàn đã có 12 sản phẩm đạt tiêu chuẩn OCOP 3 sao được cấp giấy chứng nhận. Với sự nỗ lực của các chủ thể, cùng sự hộ trợ của các ban, ngành, địa phương, các sản phẩm OCOP đã được nhiều khách hàng trong và ngoài tỉnh biết đến thông qua các hội trợ, các phương tiện truyền thông, các trang mạng xã hội. Sản xuất ngày càng phát triển, tiêu thụ các sản phẩm OCOP ngày càng tăng. Điển hình như trong năm 2023, bò 1 nắng H’Ly, bò 1 nắng Minh Thư đều đạt sản lượng trên 3 tấn, Gà ủ muối hoa tiêu Hùng Miên 5 tấn; các sản phẩm của các cơ sở khác cũng tăng mạnh, từ 50 đến 70% so với năm trước.
Hai Riêng cũng đã là mảnh đất tiềm năng được các doanh nghiệp tài chính tìm đến. Hiện nay tại địa bàn đã có 06 ngân hàng lớn mở văn phòng giao dịch, trong đó có 01 ngân hàng chính sách, 01 ngân hàng Nông nghiệp và 04 ngân hàng thương mại, đáp ứng nhanh chóng và đầy đủ nhu cầu vốn cho sản xuất, kinh doanh. Qua nhiều năm các ngân hàng đều hoạt động hiệu quả, vốn vay góp phần thúc đẩy kinh tế - xã hội địa phương phát triển. Ông Lê Hoàng Anh, Giám đốc Ngân hàng NN và PTNT huyện Sông Hinh cho biết: “So với 10 năm trước, dư nợ tại địa bàn thị trấn Hai Riêng đã tăng gấp 13 lần, chiếm 39% tổng dự nợ trên toàn huyện. Chúng tôi cũng là đơn vị tiên phong trong số hóa thực hiện cải cách hành chính. Chúng tôi cam kết đồng hành cùng chính quyền địa phương, đáp ứng đầy đủ nguồn vốn cho cá nhân, doanh nghiệp có nhu cầu”.
Với việc triển khai đồng bộ, dáng dấp đô thị loại IV văn minh, hiện đại, Sáng - Xanh - Sạch - Đẹp đậm đà bản sắc văn hóa đang dần hình thành.
Huyện Sông Hinh cũng đã phê duyệt quy hoạch xây dựng chi tiết một số đồ án khu đô thị. Những dự án này khi hoàn thành sẽ là những điểm nhấn quan trọng trong hành trình xây dựng thị trấn Hai Riêng thành đô thị loại IV. Trao đổi thêm, Chủ tịch UBND huyện Sông Hinh Đinh Ngọc Dạn cho biết: “Trong thời gian qua, thị trấn Hai Riêng đã tiến hành điều chỉnh quy hoạch chung thị trấn Hai Riêng, và tiến hành quy hoạch chi tiết một số phân khu, cụ thể như quy hoạch khu đô thị quanh hồ trung tâm thị trấn Hai Riêng, khu dân cư khu phố 5 thị trấn Hai Riêng, Hiện nay huyện đang tiến hành quy hoạch chi tiết khu phố 6, khu phố Ngô Quyền để mà đáp ứng việc xây dựng các cơ sở hạ tầng, để làm sao thị trấn Hai Riêng ngang tầm đô thị loại IV về cơ sở hạ tầng đúng theo tinh thần chỉ đạo của Huyện ủy”.
Xây dựng thị trấn Hai Riêng ngang tầm đô thị loại IV là chủ trương lớn của Huyện ủy Sông Hinh nhiệm kỳ 2020 -2025 và đã được cụ thể hóa bằng chương trình hành động.
Quy hoạch tỉnh Phú Yên thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050, được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt vừa công bố cũng đã nhấn mạnh đến vai trò, tầm quan trọng của huyện Sông Hinh nói chung, thị trấn Hai Riêng nói riêng trong trục phát triển kinh tế xã hội phía Tây, cửa ngõ giao thương giữa Tây Nguyên với Phú Yên và các tỉnh Duyên hải Nam Trung bộ, qua quốc lộ 29 và quốc lộ 19C. Đề ra mục tiêu thị trấn Hai Riêng hiện hữu thành đô thị loại IV trong giai đoạn 2025-2030.
Đây là cơ hội, là điều kiện thuận lợi để thị trấn Hai Riêng thu hút đầu tư, phát huy nội lực, phấn đấu thực hiện đạt các tiêu chí đô thị loại 4. Trở thành trung tâm, động lực phát triển của huyện, góp phần thúc đẩy kinh tế - xã hội, nâng cao đời sống nhân dân.