Theo văn hóa truyền thống trong cộng đồng người Ê Đê, mỗi con người từ khi sinh ra ai cũng được tổ chức cúng và đeo vòng 7 lần, từ thấp đến cao tương đương từng ché rượu. Trong đó lễ cúng ché bảy là lễ cúng lớn nhất và người đó được coi là trưởng thành, lớn khôn. Tại đây, nhiều nét văn hóa đặc sắc của người Ê Đê cả về vật thể, phi vật thể được thể hiện như: tín ngưỡng thờ Giàng, Thần núi, Thần sông; cúng bến nước, cúng đầu làng, cúng đeo vòng; văn hóa cồng chiêng, ẩm thực, múa Chinh Krứ; trang phục quần, áo, mũ; các dụng cụ âm nhạc như sáo, tù và; các vật dụng thể hiện sức mạnh săn bắn như dao, khiel, bầu nước…
Lễ cúng trưởng thành được bố mẹ hoặc anh chị tổ chức khi chàng trai đã biết tự đi làm rẫy, đi săn bắn, với sự tham gia của cả dòng họ, buôn làng. Qua đó, cầu mong nhận được sự truyền nối sức mạnh truyền thống của bộ tộc, đồng thời gửi gắm niềm tin và hy vọng sức mạnh của chàng trai giúp bảo vệ và xây dựng buôn làng phát triển. Đây là nghi lễ tâm linh, quan trọng nhất trong vòng đời của con người, có từ xa xưa, được truyền từ đời này qua đời khác và đã ăn sâu vào tâm trí, đời sống sinh hoạt của người Ê Đê. Được công nhận là di sản văn hóa phi vật thể quốc gia, Lễ trường thành đem lại niềm vui, niềm tự hào lớn trong cộng đồng người Ê Đê hai huyện Sông Hinh, Sơn Hòa. Ma Phúc, nghệ nhân dan gian buôn Ly, xã Ea Trol, huyện Sông Hinh nói: “Tôi rất phấn khởi được Đảng, Nhà nước quan tâm đến di sản văn hóa người dân tộc Ê Đê chúng tôi”. Còn Ma Lin, thôn Hoàn Thành, xã Suối Trai, huyện Sơn Hòa phấn khởi bày tỏ: “Tôi rất vinh dự và tự hào được Đảng quan tâm đến văn hóa người dân tộc thiểu số là cúng cho con trai trưởng thành để con trai đó làm ăn phát đạt, sống khỏe, sống lâu, tạo điều kiện giúp đỡ gia đình, họ hàng”.
Theo Phó Chủ tịch UBND huyện Sông Hinh, lễ cúng trưởng thành của người Ê Đê ở Phú Yên đã được Bộ Văn hóa- Thể thao và Du lịch công nhận đưa vào danh mục di sản văn hóa phi vật thể cấp quốc gia. Đây niềm vinh dự lớn đối với cộng đồng các dân tộc huyện Sông Hinh nói riêng, tỉnh Phú Yên nói chung. Đây không chỉ thể hiện bản sắc văn hóa tiêu biểu của tộc người mà còn có giá trị đối với văn hóa cộng đồng và của cả dân tộc Việt Nam. Trong quá trình cư trú lâu dài tại vùng đất Phú Yên, với sức sáng tạo văn hóa không ngừng, cư dân Ê Đê đã làm nên những đặc thù riêng về văn hóa, thể hiện trong phong tục, tập quán, tín ngưỡng, lễ hội. Vốn văn hóa dó không chỉ thể hiện bản sắc văn hóa tộc người mà còn có giá trị đối với văn hóa cộng đồng và của cả dân tộc Việt Nam. Hiện nay dưới tác động của nhiều yếu tố như kinh tế, văn hóa, xã hội, đời sống của người Ê Đê ở Phú Yên đã có nhiều thay đổi, nghi lễ vòng đời người vì thế cũng có sự biến đổi thích hợp trên những giá trị văn hóa mới phù hợp với sự phát triển chung, phát huy những yếu tố tích cực, tạo sức mạnh và động lực nội sinh duy trì bản sắc văn hóa tộc người. Trong thời gian tới, Ủy ban nhân dân huyện sẽ tăng cường chỉ đạo các xã, thị trấn và các hộ gia đình, cá nhân người Ê Đê để làm sao giữ gìn được bản sắc văn hóa lễ cúng trưởng thành người Ê Đê đúng bản chất, sự thật”.
Phát triển du lịch gắn với bảo tồn văn hóa các dân tộc tiểu số là mục tiêu của Huyện ủy, UBND huyện đề ra. Hiện nay trên địa bàn Huyện Sông Hinh có những điểm du lịch sinh thái rất hấp dẫn được thiên nhiên ban tặng như thác: DraiTăng; thác Eachơ Hùng (Xã Eatrol); thác Ebnao Brui; EaLzông (Xã Eabar); Thác H’Ly (Xã Sông hinh)…. Và những điểm du lịch khác rất đẹp nếu được đầu tư đúng hướng như: Hồ Trung Tâm Thị Trấn Hai Riêng; lòng hồ thủy điện Sông hinh; hồ thủy điện sông ba hạ… đây là những địa điểm khá đẹp và hấp dẫn. Việc kết hợp phát triển các điểm du lịch trên gắn với khám phá văn hóa người dân tộc thiểu số bản địa là giải pháp nâng cao chất lượng du lịch, mang lại nét riêng cho du khách đến với Sông Hinh.
Văn Thùy
UỶ BAN NHÂN DÂN HUYỆN SÔNG HINH
Đơn vị chủ quản : UBND huyện Sông Hinh
Cơ quan thường trực : Phòng Văn hoá và Thông tin Huyện Sông Hinh
Địa chỉ: Số 15 Trần Hưng Đạo, Thị trấn Hai Riêng, Huyện Sông Hinh, Tỉnh Phú Yên
Điện thoại: 02573505773
Email: pvhtt.songhinh@phuyen.gov.vn